Tin tức 24h, chia sẻ thông tin đời sống hàng ngày
Vu lan còn được gọi là lễ báo hiếu, là một trong những ngày lễ chính của Phật giáo và phong tục người Việt.
Lễ này trùng với ngày
Rằm tháng 7 - Xá tội vong nhân - của phong tục Á Đông. Theo tín ngưỡng
dân gian, là ngày mở cửa ngục, ân xá cho vong nhân nên có lễ cúng cô hồn (vào
buổi chiều) cho các vong linh không nơi nương tựa, không có thân nhân trên
Dương thế để thờ cúng, và là ngày mọi tù nhân ở địa ngục có cơ hội được xá
tội, được thoát sanh về cảnh giới an lành.
Vào "tháng cô hồn"
(tháng 7 âm lịch), người Việt theo phong tục dân gian tin là tháng không
may mắn và có những điều kiêng kỵ, cũng như là khuyến khích ăn chay và làm
việc từ thiện. Ở Việt Nam, tháng 7 âm lịch cũng bị nhiều coi là thời gian xui xẻo
nhất trong năm và phải kiêng kỵ nhiều thứ. Có ý kiến cho rằng quan niệm này
không có trong phong tục của người Việt
Xuất phát từ sự tích về Đại Đức Mục Kiền Liên (một trong 2 đại đệ tử của Phật Thích Ca) với lòng đại hiếu đã cứu mẹ của mình ra khỏi kiếp ngạ quỷ. Vu Lan là ngày lễ hằng năm để tưởng nhớ công ơn cha mẹ (và tổ tiên nói chung) - cha mẹ của kiếp này và của các kiếp trước.
Theo kinh Vu Lan thì ngày xưa,
Mục Kiền Liên đã tu luyện thành công nhiều phép thần thông. Mẹ ông là bà Thanh
Đề đã qua đời, ông tưởng nhớ và muốn biết bây giờ mẹ như thế nào nên dùng
mắt phép (Tuệ nhãn) nhìn khắp trời đất để tìm. Thấy mẹ mình, vì gây nhiều nghiệp ác
nên phải sanh làm ngạ quỷ, bị đói khát hành hạ khổ sở, ông đã đem cơm
xuống tận địa ngục để dâng mẹ. Tuy nhiên do đói ăn lâu ngày nên mẹ của ông khi
ăn đã dùng một tay che bát cơm của mình đi không cho các cô hồn khác đến tranh
cướp, vì vậy khi thức ăn đưa lên miệng đã hóa thành lửa đỏ.
Cũng theo kinh Vu-Lan-bồn, Mục
Kiền Liên quay về tìm Phật để hỏi cách cứu mẹ, Phật dạy rằng: "Dù ông
thần thông quảng đại đến đâu cũng không đủ sức cứu mẹ ông đâu. Chỉ có một cách
nhờ hợp lực của chư tăng khắp mười phương mới mong giải cứu được. Ngày rằm
tháng bảy là ngày thích hợp để cung thỉnh chư tăng, hãy sắm sửa lễ cúng
vào ngày đó"
Làm theo lời Phật, mẹ của Mục Liên đã được giải thoát. Phật cũng dạy rằng: chúng sanh ai muốn báo hiếu cho cha mẹ cũng theo cách này. Từ đó, ngày lễ Vu-lan ra đời.
Theo quan niệm của đạo Phật thì ngày rằm tháng Bảy âm lịch Diêm Vương
cho các âm hồn lên dương trần hưởng lộc. Theo đó mọi gia đình làm cỗ cúng gia
tiên những người đã khuất, thậm chí còn đốt cả vàng mã. Ngoài ra còn có lễ vật
cúng cho cô hồn lang thang, vất vưởng, không người hương khói. Lễ vật này
thường là món ăn thông thường như cơm, cháo, bỏng gạo, xôi, chè kho, bánh đa,
hoa quả hay gạo muối... Ngày nay, các gia đình có người mới mất có thể làm cỗ
chay, đồ chay trong ngày này. Hình thức cho âm hồn hưởng lộc có nhiều cách như
đổ cơm, cháo vào các lá cây, vườn..., rắc gạo, muối ra sân, ngõ... để các vong
hồn cô đơn hay già yếu dễ hưởng thụ. Những lễ vật khi cúng xong có thể chia tán
cho trẻ nhỏ để lấy may, lấy phước.
Theo quan niệm của người Việt xưa, việc cúng Rằm tháng Bảy bao giờ cũng phải cúng ở chùa (thờ Phật) trước, rồi mới đến cúng tại gia. Lễ này thường được làm vào ban ngày, tránh làm vào ban đêm, khi mặt trời đã lặn.
Ngoài ra,
theo truyền thống tín ngưỡng thờ cúng tổ tiên trong dân gian, ngày
này là ngày "Xá tội vong nhân" nên nhiều nhà có mâm cơm cúng trước
nhà, để cúng những vong linh bơ vơ không gia đình, còn gọi theo dân gian là
"cúng cô hồn, "cúng thí thực" (tặng thức ăn).
Vào ngày
này, mọi gia đình đều cúng hai mâm: cúng tổ tiên tại bàn thờ tổ tiên và cúng
chúng sinh (cúng thí thực hay cúng cô hồn) ở sân trước nhà hoặc trên
vỉa hè (nếu đường rộng), thời gian cúng là vào buổi chiều.
Trên mâm cúng tổ tiên, gia đình
bày đặt một mâm cỗ mặn, tiền vàng và cả những vật dụng dành cho người cõi Âm
tức đồ mã làm bằng giấy có tính tượng trưng nhưng hình dạng giống như
đồ thật như quần áo, giày dép, tiền vàng mã, ngựa, các vật dụng trang sức đến
những vật hiện đại: nhà cao tầng, xe ô tô, xe máy, điện thoại, tủ lạnh, tivi ...
để cho người cõi Âm có được một cuộc sống tiện nghi giống như người Dương trần.
Trên mâm cúng cô hồn thì lễ vật
gồm có: quần áo giấy với nhiều màu sắc (xanh biển, tím, hồng, cam, vàng, xanh
lá), các loại bánh kẹo, chè lam, kẹo vừng, kẹo dồi, bánh quế, 12
chén cháo loãng (cháo hoa), tiền vàng mã, nước suối hoặc rượu nếp, bia, chén
muối, chén gạo, ngô, khoai lang, khoai tây, củ sắn (củ mì), trái cây như cóc,
ổi, mía, chôm chôm, đậu phộng (lạc)...
Vào
"tháng cô hồn", nhiều người Việt tin là tháng không may mắn và có
những điều kiêng kỵ như không mua sắm, không đi chơi đêm, không nhổ lông chân,
không phơi quần áo, không bơi lội… và tùy vùng còn có thêm những kiêng kỵ khác
như không khai trương, mở cửa hàng, lập gia đình, xây nhà,.. Nhiều người
còn kiêng cữ và ăn chay trong tháng 7 nên các hàng quán bán thức ăn
mặn và rượu bia (như tại Thành phố Hồ Chí Minh) buôn bán ế ẩm và thường đóng
cửa sớm. Tuy vậy theo hòa thượng Thích Bảo Nghiêm - Phó chủ tịch Hội đồng
trị sự Trung ương Phật giáo Việt Nam - quan niệm của người Việt là không có
tháng cô hồn, mà chỉ có tháng xá tội vong nhân. Do đó, thay vì cúng bái, tôn
thờ những điều mê tín, con người nên hướng tới những điều thiện, như xá tội
vong nhân và báo hiếu với cha mẹ, ông bà.
Theo Wiki
